Tοξική Φιλανθρωπία – Τι είναι και πώς να την αποφύγεις

Ίσως ανήκεις στα άτομα που θέλουν να βοηθούν και να υποστηρίζουν ανθρώπους, ίσως πάλι γνωρίζεις κάποιον που ανήκει σε αυτή τη κατηγορία. Και ενώ η πρόθεση πίσω από τη φιλανθρωπία είναι να βοηθήσεις όσους έχουν ανάγκη, προωθώντας θετικές αλλαγές στην κοινωνία ή και τους γύρω μας, ωστόσο, δεν είναι λίγες οι φορές που νιώθουμε ότι μας εκμεταλλεύονται και θυμώνουμε με τους ανθρώπους γύρω μας που δεν βγαίνουν από το πρόβλημά τους και να αναλάβουν την ευθύνη τους.

Αν σου φαίνεται γνωστό αυτό που περιγράφω είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε την έννοια της τοξικής φιλανθρωπίας, να την καταλάβουμε και να την αποφύγουμε στο μέλλον αν δεν θέλουμε να δημιουργούμε μεγαλύτερα προβλήματα από αυτά που ήδη έχουν οι άνθρωποι τους οποίους θέλουμε να βοηθήσουμε.

Αυτή η έννοια ρίχνει φως στις ακούσιες συνέπειες των καλοπροαίρετων πράξεων βοήθειας, οι οποίες μπορούν (χωρίς να το συνειδητοποιούμε) να καλλιεργήσουν εξάρτηση και να εμποδίσουν τη μακροπρόθεσμη ανάπτυξη για άτομα ή ομάδες ατόμων.

Σε αυτό το άρθρο, θα διερευνήσουμε τις παγίδες της τοξικής φιλανθρωπίας και θα προτείνουμε μερικές εναλλακτικές προσεγγίσεις που προωθούν την αυτάρκεια και την ενδυνάμωση.

Η τοξική φιλανθρωπία προκύπτει από έναν κύκλο που ξεκινά από την εκτίμηση, συνεχίζει με προσδοκία, περνά από το αίσθημα δικαιώματος και καταλήγει στην εξάρτηση. Όπως αναφέρει ο Robert Lupton, όταν τα άτομα λαμβάνουν βοήθεια επανειλημμένα, αρχίζουν να το αναμένουν ακόμα και να νιώθουν την βεβαιότητα ότι η βοήθεια θα ξαναέρθει.

Αυτή η προσδοκία όχι μόνο διαβρώνει την ευγνωμοσύνη, αλλά και ενσταλάζει μια αίσθηση δικαιώματος, οδηγώντας τα άτομα σε εξάρτηση από την εξωτερική βοήθεια. Όταν οι άνθρωποι αντιλαμβάνονται τη βοήθεια ως δικαίωμά τους, το κίνητρο για την επιδίωξη της αυτοβελτίωσης μειώνεται, διαιωνίζοντας έναν κύκλο εξάρτησης παρά ενδυνάμωσης.

Ας δούμε μερικά καθημερινά παραδείγματα όπου μπορεί να συμβεί αυτό το φαινόμενο:

Τοξική Φιλανθρωπία στο χώρο εργασίας: Ας υποθέσουμε ότι ένας συνάδελφος καλύπτει με συνέπεια τις χαμένες προθεσμίες ενός άλλου συναδέλφου. Αρχικά, μπορεί αυτό να φαίνεται σαν μια πράξη καλοσύνης, αλλά αν αυτό το μοτίβο συνεχιστεί, το άτομο που μένει συνεχώς πίσω μπορεί να εφησυχάσει, γνωρίζοντας ότι κάποιος άλλος θα τον «καλύψει» αν χρειαστεί. Αυτό όχι μόνο παρεμποδίζει την παραγωγικότητα, καλλιεργεί μια κουλτούρα εξάρτησης στο χώρο εργασίας και το άτομο το οποίο συνεχίζει να βοηθά νιώθει εκμετάλλευση και θυμό.

Τοξική Φιλανθρωπία στις σχέσεις μας: Φανταστείτε ένα άτομο που δίνει συνεχώς χρήματα σε έναν φίλο που αντιμετωπίζει οικονομικές δυσκολίες χωρίς να αντιμετωπίζει τη βασική αιτία της δύσκολης κατάστασής του. Ενώ αυτή η χειρονομία μπορεί προσωρινά να ανακουφίσει τις άμεσες ανησυχίες του φίλου τους, αποτυγχάνει να αντιμετωπίσει τα πραγματικά ζητήματα που προκαλούν οικονομική αστάθεια. Χωρίς να επιτρέπει μακροπρόθεσμες λύσεις, ο φίλος μπορεί να βασίζεται συνεχώς σε ελεημοσύνες, διαιωνίζοντας έναν κύκλο εξάρτησης.

Πώς μπορείς πραγματικά να βοηθήσεις κάποιον:

Ευτυχώς, υπάρχουν εναλλακτικές προσεγγίσεις στη φιλανθρωπία που προωθούν την ενδυνάμωση και την αυτάρκεια:

• Εκπαίδευση και ανάπτυξη δεξιοτήτων: Αντί να παρέχετε μόνο ελεημοσύνη, επικεντρωθείτε στον εξοπλισμό των ατόμων με τα απαραίτητα εργαλεία για να βελτιώσουν τις συνθήκες τους. Υποστήριξη πρωτοβουλιών που προσφέρουν εκπαιδευτικές ευκαιρίες και προγράμματα ανάπτυξης δεξιοτήτων, επιτρέποντας στα άτομα να αναπτύξουν αυτοπεποίθηση, να αποκτήσουν ανεξαρτησία και να δημιουργήσουν αυτάρκεια.
• Λύσεις βασισμένες στην δράση: Ενθαρρύνετε τη συμμετοχή και τη συνεργασία των ατόμων για τον εντοπισμό και την αντιμετώπιση προκλήσεων. Με τη συμμετοχή των άμεσα επηρεαζόμενων, οι λύσεις μπορούν να προσαρμοστούν στις μοναδικές περιστάσεις τους, εξασφαλίζοντας μακροπρόθεσμο αντίκτυπο. Οι πρωτοβουλίες που καθοδηγούνται από τα ίδια τα άτομα καλλιεργούν μια αίσθηση ιδιοκτησίας, ενδυναμώνοντας τα να αναλάβουν την ευθύνη για τα αποτελέσματά τους.
• Mentoring και Coaching: Προσφέρετε καθοδήγηση και Coaching σε άτομα που αναζητούν βοήθεια. Τα προγράμματα καθοδήγησης και ανάπτυξης μπορούν να παρέχουν πολύτιμη υποστήριξη, γνώση και καθοδήγηση, ενδυναμώνοντας τα άτομα να ξεπεράσουν τις προκλήσεις και να αναπτύξουν τις απαραίτητες δεξιότητες για προσωπική και επαγγελματική ανάπτυξη τους.

Η τοξική φιλανθρωπία, παρά τις καλές της προθέσεις, μπορεί ακούσια να καλλιεργήσει την εξάρτηση και να εμποδίσει τη μακροπρόθεσμη ανάπτυξη των ατόμων και των κοινοτήτων. Είναι σημαντικό να προχωρήσουμε πέρα από την προσωρινή ανακούφιση και να αγκαλιάσουμε προσεγγίσεις που προωθούν την ενδυνάμωση και την αυτονομία των ανθρώπων μας.

Δίνοντας προτεραιότητα στην εκπαίδευση, την εμπλοκή, την κοινοτική συνεργασία, την καθοδήγηση και τις βιώσιμες πρωτοβουλίες, μπορούμε να βοηθήσουμε πραγματικά αναπτύσσοντας ανθρώπους να ξεπεράσουν τις προκλήσεις, να αξιοποιήσουν τις δυνατότητές τους και να οικοδομήσουν ένα λαμπρότερο μέλλον για τους ίδιους και τις κοινότητές τους.

Ας επαναπροσδιορίσουμε τον τρόπο με τον οποίο βοηθάμε τους άλλους, επιδιώκοντας πραγματική αλλαγή αντί να διαιωνίζουμε κύκλους εξάρτησης.